Staking voor gaza

De staking als strijdmiddel leek lange tijd uit het actiearsenaal verdwenen, of in ieder geval een minder prominente plek in te nemen. Steeds vaker klinkt echter weer de roep om de staking als strategie in te zetten. Ook in de strijd tegen de genocide in Gaza. 

Op 16 augustus stuurt de Palestijnse journalist, filmmaker en activist Bisan Owda vanuit Gaza-stad een noodkreet de wereld in. ‘Dit is onze laatste hoop’ zegt ze: ‘Gaza-stad is de laatste stad in Gaza die nog deels overeind staat, en als de Palestijnen ook hieruit worden verdreven is dat het definitieve einde van het Palestijnse volk in Gaza.’ Owda roept daarom iedereen op voor het te laat is op een nieuwe schaal in actie te komen. Inmiddels is het Israëlische leger begonnen met de definitieve invasie van Gaza-stad…

De groepen Humanti Project en Global Strike For Gaza gaven gehoor aan Bisan Owda’s oproep met de aankondiging van een wekelijkse wereldwijde economische staking. Deelnemers wordt gevraagd om vanaf deze donderdag, 21 augustus, elke donderdag niks te kopen, geen financiële transacties te doen en zo min mogelijk te reizen. Wanneer genoeg mensen aan deze stakingen meedoen zal dit op verschillende manieren zichtbaar en voelbaar zijn in de economie en daarmee een duidelijk signaal afgeven.

Staken is een actievorm met een bijzondere aantrekkingskracht en een lange geschiedenis. De meest bekende, maar ook moeilijkst te organiseren vorm van staken is die op de werkvloer. Werkers leggen het werk neer in protest tegen misstanden in het bedrijf, of voor een beter loon in hun bedrijf of een gehele sector. Heel soms vindt er een algemene staking plaats, waarbij werkers uit verschillende sectoren gezamenlijk het werk neerleggen om politieke eisen of grootschalige verandering af te dwingen. Vaak wordt er (te) makkelijk gedacht over de mogelijkheden een werkstaking te organiseren. 

Een werkstaking met politieke eisen, die dus verder gaat dan arbeidsvoorwaarden of looneisen, is in Nederland echter aan strenge juridische voorwaarden verbonden, en dus moeilijk te organiseren met vakbondssteun, wat om het financiële risico te dragen wel nodig is. Als we de staking willen inzetten voor Gaza zullen we verder moeten kijken dan de werkvloer. In dit in april op Jacobin verschenen artikel staan Hannah van Binsbergen en Jouke Huijzer stil bij verschillende vormen van de staking. De wereldwijde economische staking als actievorm wordt in dit artikel niet genoemd, maar het mechanisme van potentieel succes is hetzelfde als bij een werkstaking, een huurstaking of een consumentenstaking.

Het succes van een staking is afhankelijk van de mate van (economische) disruptie die zij weet te veroorzaken. Economische disruptie gaat over het doorbreken van de machtsrelaties die het economisch systeem in stand houden, en de rijken rijk - en dus machtig - houden. De sociale wetenschappers Francess Fox Piven en Richard Cloward stellen dat moderne samenlevingen worden gevormd door een web van onderlinge afhankelijkheden, en dat er een enorme dreiging vanuit gaat als dit web dreigt te worden verbroken.

Om zoveel mogelijk economische disruptie te veroorzaken kun je grofweg de volgende formule volgen: massa + tijd = economische disruptie. Dit begrijpen Humanti Project en Global Strike For Gaza goed en ze hebben hun plan hier dan ook omheen gebouwd. In eerste instantie zullen de stakingen al een signaal afgeven, dat steeds sterker wordt naarmate meer mensen meedoen. Omdat je met een relatief beperkte inzet veel impact kan hebben is dit (voor een staking) een laagdrempelige actie en kan de groep deelnemers snel groeien.

Wanneer over de hele wereld genoeg mensen meedoen is dat terug te zien in de verkoopcijfers en marges van winkels, rapporten over energiegebruik en op de financiële markten. Omdat mensen hun eendaagse staking in de rest van de week compenseren is de echte economische impact dan nog beperkt. De actie is, wanneer er eenmaal genoeg massa is, echter eenvoudig uit te breiden naar langere periodes, waardoor de (dreiging van) economische disruptie enorm toeneemt. Wanneer genoeg mensen zich namelijk lang genoeg op deze manier terugtrekken uit de economie kan dat gevolgen hebben die verder gaan dan de dagen van de stakingen zelf. Hoe vaker de staking zich herhaalt, hoe groter die impact dan weer is. 

Zelfs wanneer er maar een paar procent van de bevolking meedoet zal dat in alle kwartaalrapporten en aandeelhoudersrapportages naar voren komen als een risico voor het behouden van bestaande marges en het logistiek en economisch beheersen van werkkapitaal, met name snel verhandelbare consumentengoederen zoals boodschappen. Omdat onze economie, zeker in de retailsector, is ingericht op ‘just-in-time’ bevoorradingsprincipes zou één dag per week waarop er significant minder wordt verkocht grote problemen opleveren voor ingeplande kasstromen en substantieel hogere kosten betekenen door extra opslagkosten en bedorven waren. Een wekelijkse economische staking kan dus een disproportioneel groot effect hebben op (aandeelhouders)winsten mits ze consequent wordt toegepast. Deze economische impact kan de afweging van overheden om genocidestaat Israël de hand boven het hoofd te houden substantieel doen verschuiven.

De belangrijkste - en aloude - les is dat relatief eenvoudig uit te voeren individuele acties wanneer je ze als collectief uitvoert grote impact kunnen hebben. Daarom moeten we blijven zoeken naar nieuwe manieren om ons als collectief te organiseren en macht uit te oefenen. Juist nu Gaza wordt binnengevallen zijn nieuwe en hardere collectieve acties nodig. Je weet nooit van te voren welke actie impact heeft en de treurige realiteit is dat deze staking waarschijnlijk te laat komt voor Gaza-stad. Op termijn kan deze echter wel degelijk impact hebben, zeker als die gepaard gaat met andere acties.

medeplichtigheid

Volledige grootte weergeven

Zorgverzekeraars, stop mijn gedwongen medeplichtigheid aan apartheid en genocide

Sinds twee weken plaats Plant een Olijfboom elke dag een actie die je kan ondernemen voor Palestina. Plant een Olijfboom, een stichting zich inzet voor een rechtvaardige vrede, heeft hiermee een goede strategie te pakken voor al die mensen die iets willen doen, maar niet weten wat.

De acties zijn zo divers als het schrijven van een verzoekschrift aan de koning, het doen van een oproep aan je vakbond om te staken, het tekenen van een petitie richting het kabinet, het meedoen aan een lawaaiprotest op een station, het doen van een oproep richting Pride om de samenwerking met Booking te stoppen en het boycotten van foute farmaceutische bedrijven. Elke actie heeft een ander doelwit. Van de koning en politici, tot de media en de publieke opinie en aan apartheid en genocide medeplichtige bedrijven. De diverse doelwitten illustreren hoe diep verstrengeld het systeem dat de apartheid en genocide in Palestina mogelijk maakt is.

Één voorbeeld van die verstrengeling vind je terug in de farmaceutische industrie. Omdat ik behandeld wordt aan een hersentumor raakt dit me persoonlijk. Op dit moment moet ik dagelijks elf pillen slikken. Een deel van deze medicijnen moet ik van mijn zorgverzekeraar VGZ verplicht afnemen bij de farmaceut Teva. Omdat ik niet zonder deze medicijnen kan heb ik hier bovendien geen keuze in. Dus hoe zit dit? Wat is er mis met Teva en waarom wordt ik gedwongen hun medicatie te gebruiken?

Teva en haar dochteronderneming Pharmacie zijn een internationaal bedrijf met kantoren over de hele wereld, onder andere in Amsterdam. Het hoofdkantoor is echter gevestigd in Israël. Israël heeft een groot economisch belang bij Teva. Bovendien profiteert Teva, zo schrijft Plant een Olijfboom, als geen ander van de bezetting van Palestina: ‘Dat komt vooral door het Israëlische beleid dat eigen import van medicijnen door Palestijnen onmogelijk maakt, waardoor ook Teva zijn prijzen kan opdrijven.’

Dan de vraag waarom ik door VGZ verplicht wordt medicatie van dit foute bedrijf te gebruiken. Dat zit zo. Zorgverzekeraars gebruiken bij het vergoeden van medicijnen een voorkeursbeleid. Van medicijnen met dezelfde werkzame stof vergoeden ze maar één, vaak het goedkoopste, merk. Het doel is betaalbare zorg in Nederland. Het effect is echter medeplichtigheid aan apartheid en genocide. Niet alleen voor VGZ en de andere zorgverzekeraars, die dit om te beginnen al niet zouden moeten doen, maar in dit geval ook voor mij als patiënt. En omdat ik daar geen keuze in heb is dat extra pijnlijk.

Je kan bij je arts en apotheek opgeven waar mogelijk géén medicijnen van Teva of dochterondernemingen te willen gebruiken. Nog veel belangrijker is het dat we allemaal onze zorgverzekeraars aanschrijven hun verantwoordelijkheid voor een goede zorg te nemen. Niet alleen hier, maar ook in Palestina. Dat betekent het loslaten van het voorkeursbeleid voor alle medicijnen van Teva of haar dochterondernemingen. Zo niet, zal ik ze daar in ieder geval op beoordelen wanneer ik in december een nieuwe zorgverzekeraar uitkies...

ANTI-activismewet

Volledige grootte weergeven

Met een nieuwe wet probeert het kabinet stiekem sociale bewegingen uit elkaar te spelen

Deze zomer probeert het kabinet stilletjes extreme anti-activismewetgeving door te voeren, in navolging van Engeland en Duitsland. Met de nieuwe wet zouden ‘steun aan’ en ‘verheerlijking van’ terroristische organisaties strafbaar worden. Het is een poging om de solidariteit tussen sociale bewegingen te breken.

Nog net voor het reces stuurde het demissionaire kabinet het voorstel naar de Tweede Kamer, waar het huidige (extreem)rechtse kabinet het lijkt te willen aannemen.

‘De termen “steunbetuiging” en “verheerlijking” worden in het wetsvoorstel enorm vaag gedefinieerd,’ schreef Mounir Samuel al in Vrij Nederland. En dat is niet per ongeluk. De nieuwe anti-activismewet heeft twee doelen: mensen te bang maken om zich uit te spreken, en sociale bewegingen tegen elkaar uitspelen.

Wetten expres vaag formuleren: het is een bekende tactiek van autoritaire regimes om de bevolking eronder te houden. Wanneer je als burger niet weet waar je aan toe bent, ga je liefst maar aan de veilige kant zitten.

Als niet precies staat beschreven wat als ‘steun aan terrorisme’ geldt, hoe weet je dan wanneer je je hieraan schuldig maakt? Als je een Hamasvlag toont? Uitspreekt dat een bezet land het wettelijke recht heeft zich te verdedigen? Een keffiyeh draagt? Als je ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ roept? Watermeloenen serveert in de Tweede Kamer? Toen Esther Ouwehand van dit laatste een foto plaatste op sociale media, stond dat volgens Yeşilgöz gelijk aan Hamas steunen.

Bovendien kan snel veranderen welke groep als ‘terroristisch’ wordt bestempeld. Zo is de vreedzame Britse actiegroep Palestine Action door het Britse parlement aangemerkt als ‘terroristische organisatie’ omdat ze verf smeerde op wapens die naar Israël zouden worden geëxporteerd. Honderden mensen zijn inmiddels opgepakt omdat ze bordjes omhooghielden met teksten als ‘Ik ben tegen genocide, ik steun Palestine Action.’ In Frankrijk werd klimaatgroep Les Soulèvements de la Terre verboden en ook in Nederland spreken rechtse politici erover om klimaatgroepen te verbieden. Ze willen bovendien onderscheid maken tussen protesten die wel en niet zijn toegestaan. In de huidige context is het niet onvoorstelbaar dat er de komende jaren ook in Nederland actiegroepen tot ‘terroristen’ worden bestempeld.

Een tweede doel van de wetgeving is om sociale bewegingen tegen elkaar uit te spelen. Verschillende actiegroepen hebben verschillende ideeën over de legitimiteit en effectiviteit van gewapend verzet – of het nou gaat over Palestina of bijvoorbeeld sabotage tegen de fossiele industrie. In een gezonde, brede beweging is er ruimte voor deze ideeën en kunnen verschillende standpunten en groepen naast elkaar bestaan. Maar met de nieuwe wetgeving zouden de verschillen meer op de voorgrond komen en een deel van de beweging zal worden gecriminaliseerd. Dat zet de solidariteit binnen en tussen bewegingen onder druk.

De nieuwe anti-activismewetgeving richt zich in eerste instantie op de Palestinabeweging, maar bedreigt uiteindelijk alle actiegroepen in de maatschappij. Het is belangrijk dat mensen uit alle sociale bewegingen én de brede maatschappij zich uitspreken tegen dit zoveelste anti-rechtsstatelijke voorstel van het kabinet.

klimaatontkenning

Er was een tijd dat klimaatontkenning nog makkelijk ter herkennen was. Das war einmal. Nu de klimaatcrisis steeds zichtbaarder is, is de fossiele industrie overgestapt op andere tactieken. Dus hoe ziet hedendaagse klimaatontkenning eruit?

“Klimaatverandering bestaat niet”
Hoewel de klassieke klimaatontkenner steeds zeldzamer wordt, bestaat die nog wel. Zo reageerde PVV-minister Madlener na de overstromingen in Valencia, waar honderden doden vielen, door te stellen dat je de overstromingen “niet zo één-twee-drie” kan koppelen aan het klimaat. Zelfs extreemrechtse partijen als de PVV richten zich tegenwoordig echter vooral op hoe we met het klimaat moeten omgaan, en niet op het ontkennen dat er iets gaande is.

“Het mag vooral niks kosten”
Dit is het op de (uiterst) rechtse flank dominante verhaal gaat. Ja, er is (mogelijk) iets gaande met het klimaat, maar we moeten er vooral geen geld in steken want dat is slecht voor DE BURGER. Dit is een heel geniepig narratief omdat het, zonder dit te benoemen, een op consumenten gerichte aanpak van de klimaatcrisis suggereert die de grote vervuilers buiten schot laat en gewone mensen enorm afschrikt.

“We hebben de industrie nodig”
Dit frame wordt door het volledige politieke centrum omarmd. Ze is alleen simpelweg niet waar. Oliebedrijven als Shell hebben de crisis veroorzaakt en zullen die wat we ze ook bieden niet gaan oplossen. Nog belangrijker is dat dit narratief de crisis reduceert tot de uitstoot van broeikasgassen en de systeemoorzaken buiten beschouwing laat. Dat is uiteindelijk net zo gevaarlijk als ontkennen dat er überhaupt iets aan de hand is.

“Techniek gaat het oplossen”
De techno-utopisten erkennen hoe erg de crisis is, maar benadrukken ondertussen dat technologie tot nu toe alle problemen in de geschiedenis heeft opgelost. Dit is om te beginnen voor een groot deel van de wereldbevolking niet waar en ontkent bovendien dat de klimaatcrisis ondanks allerlei technologische vooruitgang al decenia escaleert. Wat nodig is, is niet meer technologie, maar juist een beweging weg van de techno-utopische vooruitgangslogica die ons mede deze crisis in heeft gebracht.

“2050 is genoeg”
Tot slot heb je de groep - zo'n beetje alle politici - die doet alsof dat klimaatneutraal in 2050 genoeg is om de crisis te bestrijden. Om dit wereldwijd te bereiken zouden we in rijke landen als Nederland in uiterlijk 2030 klimaatneutraal moeten zijn. Een focus op “2050” is misschien logisch om het klimaatakkoord van Parijs te redden, maar zonder realistische lokale doelen is dit net zo dodelijk. Daar hoor je dan weer geen politicus over.

Deze narratieven zijn hardnekkig en vaak moeilijk te herkennen als klimaatontkenning. Als beweging hebben we een taak dit uit te leggen. Veel belangrijker is het echter dat we tegenover deze deze narratieven een eigen verhaal zetten van een klimaatrechtvaardige samenleving die goed is voor iedereen. Alleen vanuit een uitgesproken eigen visie kunnen we mensen meenemen.

Klimaattaal

Zullen we ‘natuurrampen’ vanaf deze zomer noemen wat ze zijn: klimaatrampen?

Klimaatontwrichting is overal. Van de branden in Griekenland, Frankrijk en Catalonië, tot de megaoverstroming in Texas, tot de hittegolf van de afgelopen weken. Al deze rampen worden veroorzaakt door de klimaatcrisis, die weer wordt veroorzaakt door een kleine, egoïstische economische elite. Toch zou je als je je zou baseren op de nieuwsberichten over deze rampen kunnen denken dat ze niks met elkaar te maken hebben. Klimaatnieuws blijft vaak hangen in een platte beschrijving van ‘natuurrampen’. Deze zogenaamd neutrale verslaggeving houdt een status quo in stand waarbij fossiele multinationals de planeet kunnen blijven vernietigen en haar bewoners vermoorden.

Sinds de #WeesEerlijkcampagne van Extinction Rebellion bij de NOS voegt die bij nieuws over ‘natuurrampen’ vaak een kader toe met enkele zinnen over klimaatverandering. Dit is winst en laat zien dat actievoeren werkt (en de persvrijheid bovendien op geen enkele manier inperkt). Ook met zo’n kader blijft het klimaat echter bijzaak in nieuwsberichten over klimaatrampen, en dat is gek. Bij andere nieuwsmedia is het elke keer weer afwachten of en hoe het klimaat benoemd wordt in nieuws over klimaatontwrichting.

Hoe we over het klimaat spreken is de afgelopen jaren enorm veranderd. Ooit hadden we het over het broeikaseffect, daarna ging het over klimaatverandering, twee termen die geen enkel gevoel oproepen. Opwarming van de aarde roept dan wel weer een gevoel op, maar eigenlijk wel een lekker ‘warm’ gevoel. Het woord klimaatcrisis geeft voor het eerst een gevoel van de ernst van de situatie, net als klimaatontwrichting, dat beter laat zien dat sprake is van een proces is dat al langer gaande is. Waar ‘het broeikaseffect’ een term uit de wetenschap is, kwamen de termen klimaatverandering en opwarming van de aarde uit de koker van de fossiele industrie, en heeft de klimaatbeweging pas sinds 2019 overwinningen geboekt in hoe we over planetaire ontwrichting praten.

Dat de status quo het belang van taal op waarde schat bleek deze week in een ander dossier. Nu steeds meer burgers actievoeren tegen landbouwgif slaan vier ministeries van dit kabinet de handen ineen. Ze komen niet in actie om het gebruik van landbouwgif uit te bannen, de gezonde reactie, maar hebben reclamemakers gevraagd een pitch te schrijven om het ‘imagoprobleem’ van gif aan te pakken. De ministeries willen dat er minder focus komt op veiligheid, maar dat er ‘een nieuwe kernboodschap’ komt die die uitlegt hoe de onveiligheid van gif beperkt wordt. Marjan Minnesma sprak niet onterecht van Newspeak, de propagandataal uit 1984.

Big-agro en de fossiele industrie bewapenen succesvol taal om de status quo in stand te houden en worden hierbij ondersteund door de grote media. Als klimaatbeweging moet ook wij de strijd om taal aangaan. Een eerste stap is om vanaf deze oververhitte zomer niet langer te spreken van natuurrampen, maar van klimaatrampen.

Klimaatdoelen

EU laat midden in hittegolf klimaatdoelen los, en doet ook nog eens alsof dat niet zo is

In Frankrijk is het op meerdere plekken boven de veertig graden. 2000 scholen zijn er deels of volledig gesloten en ziekenhuisposten in de hoogste staat van paraatheid. In Spanje wordt het op sommige plekken zelfs 46 graden. Er zijn al honderden mensen aan de hitte overleden. Ook in Italië is het op veel plekken 40 graden. In versteende steden ligt deze temperatuur nog hoger. In Nederland is de situatie minder schrijnend, maar ook hier is de eerste hittegolf in drie jaar tijd een feit. Dit is hoe klimaatontwrichting er in 2025 uitziet, en het gaat alleen maar erger worden...

Ondertussen stelt de Europese Commissie, met Wopke Hoekstra voorop, haar klimaatdoelen stilletjes naar beneden bij. Doelen die om te beginnen al niet afdoende waren om klimaatontwrichting te stoppen. Maanden later dan gepland presenteert de Eurocommissaris voor Klimaat en “Schone Groei” vandaag zijn klimaatdoel voor 2040. Hij doet alsof hij vasthoudt aan het oorspronkelijke doel: 90 procent vermindering van broeikasgassen ten opzichte van 1990. Niks is echter minder waar. Omdat landen jaarlijks 3 procent van hun doelen mogen behalen buiten de EU (opgeteld meer dan de totale uitstoot van Nederland) wordt dit klimaatdoel keihard losgelaten.

Dit klimaatverraad van Wopke Hoekstra is geen verrassing. Niet alleen omdat Hoekstra persoonlijk een conservatieve neoliberaal is, maar omdat de Europese Unie altijd al primair een economische samenwerking was, waar de korte termijnbelangen van multinationals boven de belangen van de inwoners van de EU en de planeet staan.

Klimaatbeleid dat snel en rechtvaardig is gaat niet uit de politiek komen, ook, of zeker, niet uit de Europese. Naast het loslaten van het klimaatdoel voor 2040 blijkt dat uit het afzwakken van de European Green Deal, bedoeld om de verhitting van de planeet te beperken en biodiversiteit te beschermen. Maar waar de nodige beleidsverandering niet uit de Europese politiek zal komen is deze verandering, juist op Europees niveau, wel nodig. Dat vraagt om een verandering in de klimaatbeweging.

De westerse klimaatbeweging, zeker radicale grassgrootsgroepen, organiseren zich nu nog grotendeels op landelijk niveau. Om een enigszins leefbare Aarde veilig te stellen zal er ook een radicale Europese klimaatbeweging moeten zijn, die internationaal samenwerkt om Europees beleid te beïnvloeden. De klimaatcrisis laat zich niet tegenhouden door landsgrenzen, de klimaatbeweging zou dat ook niet moeten doen.

Geen Trumpnorm, een klimaatnorm

Weg met de Trumpnorm, kom met een klimaatnorm!

We hebben een enorme veiligheidscrisis. Ik heb het niet over de mogelijkheid dat Iran ooit kernwapens krijgt, noch over Trumps bombardementen - al maken die de wereld zeker niet veiliger - maar over de planetaire crisis. Om een kans te hebben deze veiligheidscrisis het hoofd te bieden hebben we geen Trumpnorm nodig, maar een klimaatnorm. Een internationale afspraak om een substantieel deel van het bruto binnenlands product aan klimaatrechtvaardigheid te besteden.

Na druk van Donald Trump en een succesvolle lobby van ‘s werelds succesvolste pindakaasverkoper annex NAVO-eindbaas Mark Rutte zal deze week op de NAVO-top een verhoging van de legeruitgaven worden aangekondigd. Op dit moment zijn deze uitgaven voor NAVO-landen tenminste 2 procent van het bruto binnenlands product, dit telt voor Europa op tot drie keer zoveel legeruitgaven als Rusland. Met de Trumpnorm zou dit bedrag nog eens bijna verdubbeld worden naar 3,5 procent. Daarnaast zouden NAVO-landen 1,5 procent van hun BBP moeten uitgeven aan zaken die ondersteunend zijn aan het leger zoals wegen.

In Nederland zou dit betekenen dat we bovenop de 26 miljard die we nu al jaarlijks kwijt zijn aan het leger, 16 tot 19 miljard extra zouden moeten uitgeven. Dit is ruim duizend euro per Nederlander per jaar die niet kan worden uitgegeven aan - en waarschijnlijk zal worden bezuinigd op - zorg, onderwijs, sociale zekerheid en het klimaat. Door miljarden in het leger te steken en vol op de oorlogstrom te slaan wordt de bevolking banggemaakt voor een militaire dreiging uit Rusland en klaargestoomd voor een oorlog. Dit maakt de kans dat deze daadwerkelijk plaatsvindt alleen maar groter.

De Trumpnorm maakt de wereld niet veiliger, maar onveiliger, en zou dus zo snel mogelijk weer moeten worden afgeschaft zodat diplomatie, gezond verstand en vrede een kans krijgen. Een klimaatnorm kan juist een cruciale rol spelen in het creëren van een veilige wereld. Diersoorten verdwijnen op een sneller tempo dan tijdens het uitsterven van de dinosauriërs, elke dag vinden er klimaatrampen plaats en het lijkt erop dat we het bereiken van kantelpunten in het klimaat niet meer kunnen stoppen, waardoor grote delen van de wereld volledig onleefbaar zullen worden. De planetaire crisis is de grootste veiligheidsbedreiging in de menselijke geschiedenis. Ze heeft bovendien niet alleen directe gevolgen maar werkt ook als threat-multiplier: de planetaire crisis versterkt honger, ziekte, schaarste, seksueel- en gendergerelateerd geweld, conflict en oorlog.

Klimaatbeleid is cruciaal voor onze veiligheid, het vergroten van gelijkheid en het beschermen van mensenrechten en de democratie. Toch geeft Nederland in vergelijking met legergroen maar een schijntje uit aan klimaatgroen. De totale klimaatuitgaven zijn in 2025 volgens het kabinet 6 miljard euro. Als je daar ruimhartig de 1,8 aan groene subsidies bij optelt zit je nog steeds slechts op een kleine acht miljard euro. Dit is minder dan een derde van de huidige legeruitgaven en een vijfde van die onder onder de Trumpnorm. Als je de veertig miljard aan jaarlijkse fossiele subsidies en belastingvoordelen meetelt geeft Nederland onder de lijn zelfs meer geld uit aan het versterken van de planetaire crisis dan aan het bestrijden hiervan.

Terwijl de NAVO-landen de afgelopen weken één voor één de rijen sloten achter Donald Trump en Mark Rutte, was er één land dat als een klein dorpje in Gallië verzet bleef bieden. Volgens de Spaanse premier Sanchez is het behalen van de Trumpnorm alleen mogelijk “door de belastingen voor de middenklasse te verhogen, de publieke voorzieningen te verminderen en de klimaattransitie te vertragen”, en is de norm daarom “onverenigbaar met onze verzorgingsstaat en onze visie op de wereld.” Het is een helder moreel standpunt. De standvastigheid van Sanchez had bovendien effect. Spanje ‘mag’ van Rutte nu zijn “eigen soevereine pad” bewandelen om de NAVO-doelstellingen te behalen. In de praktijk betekent dit het loslaten van een harde financiële norm. Ook België en Slowakijke hebben zich inmiddels uitgesproken tegen een harde Trumpnorm en dit verzet kan alleen maar groeien. Misschien is het werkelijke soevereine pad om Rutte gewoon compleet te negeren, Trumpnnorm of niet. NAVO-lidstaten hebben de 2 procentsnorm ook decennia genegeerd zonder merkbare gevolgen, dus waarom zouden we ons iets van Rutte aantrekken? Laat dit het begin zijn van een ommekeer in de gevaarlijke wapenwedloop. Er zijn geen investeringen in oorlog nodig, maar in echte veiligheid. Weg met de Trumpnorm, kom met een klimaatnorm!

Genaaid door de NS

Niet het treinpersoneel naait je, maar het kabinet (en laten we Wouter Koolmees niet vergeten) 🚆✊🏽

Na anderhalve week van stakingen onderhandelen de FNV en spoorvakbond VVMC vandaag met de NS over een eerlijk CAO. Tenzij ze er vandaag uitkomen (wat dankzij de NS onwaarschijnlijk is) zal dinsdag opnieuw een groot deel van het treinverkeer worden platgelegd.

Na de nieuwskoppen van het afgelopen zou je bijna gaan denken dat het treinpersoneel dit doet om de reiziger te naaien. Zo kopte de NOS ‘Reizigers 'weer de sjaak', eist NS-personeel te veel loon?’ en stelde de Volkskrant de nogal suggestieve vraag of de treinmedewerkers ‘slechtbetaald of hebzuchtig’ zijn. Ook “Reizigersvereniging Rover” deed een duit in het zakje en gaf aan te balen van de stakingen en een deel van de stakers te willen verplichten om te werken. De solidariteit is ver te zoeken zullen we maar zeggen.

De NS-medewerkers staken omdat ze een eerlijk inkomen willen. Ze willen niet alleen gecomponseerd worden voor stijgende prijzen (wat altijd de ondergrens zou moeten zijn), maar er daadwerkelijk wat op vooruit gaan.

Krijgt het treinpersoneel dan zo slecht betaald? Dat verschilt nogal hoelang je in dienst bent, maar in vergelijking met andere sectoren niet. Dit is echter geen argument tégen loonsverhoging voor NS-medewerkers, maar vooral vóór loonsverhoging in andere sectoren. Een beter CAO op het spoor, waar relatief makkelijk actie te voeren is, kan hieraan bijdragen. Bovendien is werken op de trein zwaar, en krijgen NS-medewerkers vaak te maken met agressie.

Het idee dat het personeel staakt uit hebzucht of om de reiziger te pakken is absurd. Ze doet dit omdat het de enige manier is om serieuze druk uit te oefenen op hun bazen bij de NS. Dat dit nodig is bewijst de NS door zelfs na dagen van acties slechts een minimale loonsverhoging van 3,25 procent voor te stellen (de bonden eisen 7/8 procent). Wouter Koolmees, de neoliberale eindbaas van de NS verdient ondertussen 458.782 euro per jaar én krijjgt een bonus van 20.000 euro. Dit betekent dat er voor elk uur dat hij vandaag met zijn medewerkers onderhandelt meer dan 230 euro op zijn rekening wordt bijgeschreven, ruim veertien keer zoveel als een beginnende machinist of conducteur. Misschien kan de Volkskrant een artikel over schrijven over de ‘vraag’ of hij hebzuchtig is. #DeManVanEenHalfMiljoen

Goed openbaar vervoer is cruciaal in een drukbevolkt land als Nederland, en door de planetaire crisis alleen maar belangrijker geworden. Dit vraagt om goed personeel en dit kost geld. Net als het geld kost om het OV betaalbaar (of zelfs gratis!) te maken. In plaats van te investeren in het OV heeft het huidige kabinet hier echter honderden miljoenen op bezuinigd en worden de treinkaartjes in januari bovendien nog eens twaalf procent duurder. De politiek (en de NS) naaien ons. Niet het stakende personeel. Betaalbaar OV en een eerlijke beloning moeten en kunnen naast elkaar bestaan!

Solidariteit met de Madleen

Vanochtend is de Madleen, een hulpschip met goederen als babypoeder en menstruatieproducten, op weg naar Gaza gewelddadig geënterd door het Israëlische leger. Het schip wordt nu begeleid naar de kust en de opvarenden, waaronder het Franse Europarlementslid Rima Hassan en klimaatactivist Greta Thunberg, worden door Israël van elkaar gescheiden, in Israël gedwongen beelden te bekijken van de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 en daarna teruggestuurd naar hun thuisland.

De activisten van de Madleen hebben letterlijk hun lichaam in de strijd geworpen om te zorgen dat de noodsituatie in Gaza vandaag op alle voorpagina’s staat. Israël probeert hen belachelijk te maken door te spreken over een ‘selfiejacht’. De deelname van activisten als Greta Thunberg is echter alles behalve een egotrip, maar een voorbeeld van moreel leiderschap en opoffering. Vanaf het moment dat Greta zich uitsprak over Gaza liet een deel van de klimaatbeweging haar keihard vallen. Haar deelname aan deze hulptocht leidde onder andere tot publieke doodsbedreigingen door Amerikaanse senatoren.

De tocht van de Madleen laat opnieuw zien hoe belangrijk het is dat de klimaatbeweging zich uitspreekt tegen onrecht zoals de doorgaande genocide in Palestina.

Om te beginnen zijn er de inhoudelijke verbanden tussen klimaat en ecologie en de genocide in Palestina. Zo vernietigt Israël ecologie en landbouw om Palestijnen van hun land te verdrijven en vermoorden. Israël gebruikt dus ecocide als middel om genocide te plegen.

Een nog belangrijker argument om ons als klimaatbeweging uit te spreken dan deze inhoudelijke verbanden is solidariteit. Dit gaat uit van het besef uiteindelijk géén van ons echt vrij kan zijn, tot we dat allemaal zijn. Het is waar dat de planetaire crisis een existentiële bedreiging vormt, die op een bepaald niveau andere strijden overstemt. De reden dat we tegen de planetaire crisis strijden is echter een leefbare en rechtvaardige Aarde. We voeren dus klimaatstrijd zodat we andere strijden kunnen voeren. Dat betekent niet dat we ons op elk protest over elk thema moeten uitspreken, wel dat we als klimaatbeweging een bredere analyse moeten hebben van onrecht in de wereld. En dat we niet bang moeten zijn heldere standpunten in te nemen over grote thema’s als de genocide in Palestina. Als goed georganiseerde beweging, met veel mensen in een bevoorrechte positie heeft de klimaatbeweging hier een extra verantwoordelijkheid in.

In dit geval kan je ook vanachter je laptop iets doen. Terwijl de crew van de Madleen gedwongen wordt beelden van geweld te bekijken – een vorm van marteling – kunnen wij de Israëlische regering, en de onze, ter verantwoording roepen.

Schrijf hier Israël aan over de bemanning: https://actionnetwork.org/letters/formal-notice-regarding-the-civilian-humanitarian-vessel-madleen-and-the-legal-obligations-of-the-state-of-israel-under-international-law-2

Schrijf hier Nederland aan over de veiligheid van Marco van Rennes via: vci@minbuza.nl.

Nu begint het verzet pas echt!

Toen de val-in slowmotion van het onofficiële Kabinet-Wilders I vanochtend eindelijk ten einde kwam slaakte ik een zucht van opluchting. De val betekent een einde aan het onmenselijke asielbeleid van de PVV. Een einde het gebrek aan klimaatbeleid van de VVD. Een einde aan het ontkennen van de Israëlische genococide door de voltallige coalitie. En – klein beetje leedvermaak – een einde aan de ministerscarriëre van Marjolein Faber.

Maar het alternatief lijkt niet veel beter.

De pers lijkt voor te sorteren op een VVD/GroenLinksPvdA/CDA kabinet, met óf Timmermans óf Yeşilgöz als premier. Dit zou de scherpste randjes van het huidige kabinetsbeleid afhalen. Ook kunnen we verwachten dat zo’n kabinet de absolute ondergrens van het internationaal recht enigszins zal respecteren. Structurele ongelijkheden zouden met een neoliberaal middenkabinet echter nog steeds blijven bestaan, en de existentiële dreiging van de planetaire crisis niet serieus aangepakt.

Ook de electorale gevolgen van weer een neoliberaal kabinet zouden langdurig negatief zijn. Het is decennia aan neoliberale politiek die heeft geleid tot de opkomst van extreemrechts en de implosie van links. Als GroenLinksPvdA ervoor kiest met de VVD en CDA een centrumrechts kabinet te vormen is de “nieuwe linkse beweging” bij voorbaat gedoemd te mislukken, met mogelijke jarenlange gevolgen.

En dan is er nog de kans dat Wilders gok succesvol uitpakt, en de PVV de verkiezingen overtuigend wint. Durven we erop te vertrouwen dat Yeşilgöz dan niet gewoon aanschuift in een volgend kabinet Wilders, maar dan met hem daadwerkelijk als premier?

Dat mogen we niet laten gebeuren!

Toen het kabinet viel slaakte ik een zucht van opluchting. Nu is het tijd om diep in te ademen, en aan de slag te gaan. Met de Feminist March (20.000 mensen), de demonstratie tegen racisme en facisme (zeker 10.000 mensen), de Rode Lijndemonstratie (100.000 mensen) en De Straat Op! van de*beweging (15.000 mensen) hebben we gezien hoeveel mensen bereid zijn in actie te komen.

Willen we extreemrechts de genadeklap toebrengen, een echt rechtvaardige maatschappij voor elkaar krijgen en afdwingen dat de planetaire crisis serieus wordt aangepakt moeten we aan de slag. Dat betekent:
🤝🏾 Structurele samenwerking versterken en uitbouwen tussen verschillende sociale bewegingen en actiegroepen;
✊🏻 Massaal protest om de thema’s waarover deze verkiezingen gaan te beïnvloeden;
🔥Keiharde disruptieve actie om de thema’s waarover deze verkiezingen gaan te beïnvloeden en vóór de verkiezingen harde beloftes af te dwingen;
💪🏽Nu al organiseren om ook ná de verkiezingen massaal protest te blijven organiseren, en als serieus machtsblok invloed te kunnen uitoefenen op de vorming van een nieuw kabinet.

Daarmee blijft er maar één vraag staan: doe je mee?

(Foto ANP: De Straat Op, 24 mei.)